Je raakt af en toe helemaal overstuur zonder een ernstige aanleiding: iemand zegt iets tegen je, je leest iets of ziet iets op televisie, je staat voor een taak… Sterke gevoelens maken zich plots van je meester. Wat je op dat moment voelt, staat eigenlijk niet in verhouding met wat er in werkelijkheid gebeurt: je beleeft een psychische overreactie. Wat gebeurt er precies en hoe vind je op zo’n moment je evenwicht terug?
Vooral in relaties kan een gebeurtenis je overstuur maken. Je partner, een vriend, één van je kinderen, … ze zeggen of doen iets dat je haast overdreven raakt. Je kan het ook voor hebben op heel andere momenten, bijvoorbeeld als je een moeilijke taak moet uitvoeren, voor een groep moet spreken of een lift moet nemen.
De situaties waarin mensen een psychische overreactie meemaken, zijn heel uiteenlopend. Soms is het voor anderen zelfs moeilijk te begrijpen waarom die specifieke situatie jou zo overstuur of in de war brengt.
In overreacties komen bij iedereen wel dezelfde dingen terug. Wat je innerlijk voelt, staat eigenlijk niet in verhouding met wat er in werkelijkheid gebeurt. En je merkt dat diezelfde gevoelens in gelijkaardige situaties regelmatig terugkomen.
Net zoals de aanleidingen voor overreacties heel verschillend zijn van persoon tot persoon, zijn ook de innerlijke en uiterlijke reacties anders. Innerlijk kan je overspoeld worden door heel uiteenlopende gevoelens zoals bijvoorbeeld sterke boosheid, verdriet, angst of verwarring. Allerlei negatieve gedachten worden je de baas.
Misschien ben jij een type dat op zulke momenten eerder explosief reageert: je omgeving zal het geweten hebben… Of ben jij iemand die eerder dichtklapt en je vooral innerlijk verliest in zelfverwijt, verwijten naar de ander, vertwijfeling? Alleen jij merkt er wat van, maar net dat is ook heel eenzaam.
Hoe het ook zij, je hebt last van deze situaties, want je bent voor enkele uren of dagen uit je evenwicht. Dat vraagt veel energie en het hakt in op je eigenwaarde en op je relaties.
Overreacties kunnen je echt overrompelen en het vraagt koelbloedigheid om er zo constructief mogelijk mee om te gaan. Je kan een aantal pistes bewandelen die je helpen zo weinig mogelijk brokken te maken op het moment van een overreactie. Deze handvatten helpen je de impact op je welzijn en op je relaties te beperken:
Op het moment waarop je je overspoeld voelt, neem je indien mogelijk even wat afstand van de situatie die aanleiding is voor je overreactie. Als het kan, ga je bijvoorbeeld even een ommetje maken en probeert wat tot rust te komen. Wanneer letterlijk afstand nemen niet kan, probeer je innerlijk wat afstand te nemen van je gevoelens en met een zo groot mogelijke koelbloedigheid de situatie te doorstaan.
Een overreactie brengt opvallend of subtiel allerlei gevoelens teweeg. Zoek een uitlaatklep – op het moment zelf of nadien – voor die gevoelens. Ze mogen er zijn, maar je waakt er best over om ze op een manier te beheersen die anderen niet schaadt. Je kan bijvoorbeeld eens goed huilen, je afzonderen en hard roepen, sporten, schilderen,…
Je gevoel moet tot rust kunnen komen. Het staat bij een overreactie onder grote spanning. Je geeft daarom best extra aandacht aan wat je ontspant en echt deugd doet. De één gaat de natuur in, de ander probeert misschien graag een nieuw recept uit. Nog iemand anders gaat voor een saunabezoek of kruipt een avond in een hoekje met een boekje. Wat jou ontspant en tot rust brengt, is heel persoonlijk.
Misschien is er iemand in je omgeving die begripvol naar je kan luisteren. Kan deze persoon met jou reflecteren over je overreactie en je helpen om tot rust te komen? Zoek dan contact met die persoon die voor je supportert en doe je verhaal. Luidop verwoorden wat in je leeft, kan je inzichten brengen en op onverwachte sporen brengen die je doen vooruitgaan.
Bij een overreactie wordt in jou een overgevoelige plek geraakt. Die overgevoeligheid is in de loop van je leven ontstaan. Het is mogelijk om de oorsprong ervan te ontdekken. Met de professionele hulp van een coach kom je op het spoor van wat jou gekneusd heeft. Je leert hoe je daar stap voor stap en met hulp van kan herstellen.
Ontvang artikels over persoonlijke groei, info over onze cursussen en de laatste PRH-nieuwtjes.
