Woorden waar je een minuut nadien al spijt over hebt, een agressieve toon die je zo niet bedoelde, een langdurig stilzwijgen dat je maar moeilijk weet te doorbreken, een onverschillige reactie, zo van ‘laat maar’, terwijl opgeven helemaal niet jouw ding is.
Soms gedragen we ons op een onverklaarbare manier, die indruist tegen wie we echt zijn. Hoe komt dat? Wat schuilt daaronder?
Soms is het een deel van onszelf geworden, lijkt het bijna een karaktertrek. We zijn ‘koleriek’ of ‘teruggetrokken’, we hebben een ‘scherpe tong’ of we zijn ’bokkig’. Maar één ding is zeker: het geeft ons een ontevreden gevoel, het verstoort onze relaties, we zouden er vanaf willen, maar hoe?
Een eerste spoor dat goud waard is, is uitzoeken welk type persoon, welke blik, welke toon meestal de aanleiding is. Wat triggert ons in die mate dat we overdreven reageren? Welk soort omstandigheid maakt in ons telkens weer iets los waardoor we de controle over onszelf verliezen?
Van zodra we daarvan een vermoeden hebben, kunnen we een stapje verder: welk gevoel brengt dat vanbinnen teweeg? Niet gemakkelijk. Het komt erop aan met een supersterke lens in te zoomen op die ene seconde (of fractie van een seconde) waarin het gebeurt. Welke gevoelige plek wordt hier geraakt? Wat word ik precies gewaar, in die seconde net vooraleer mijn functioneren omslaat in boosheid of verlamming?
Het gevoel waarop ik na enige tijd de vinger kan leggen, is als het deksel van een hele gevoelslading die ik kan proberen boven te halen, zoals een duiker-archeoloog vanonder het zand op de bodem van de zee een gallo-romeinse kruik bovenhaalt. Dan volgt een boeiende ontdekking, die we met veel schroom aanpakken, mentaal of liever nog al schrijvend, volgens de methode van de PRH-analyse. De inhoud van de kruik geeft zich langzaam prijs, tot het voor ons duidelijk wordt waar de knoop zit, waar de wortel(s) zit (ten) van onze vaak terugkerende overreactie. Ze komen meestal uit pijnlijke voorvallen uit onze persoonlijke geschiedenis, die we als kind onbewust hebben weggestopt maar die ons nog steeds parten spelen. Gelijkaardige situaties in ons leven nu, werken immers als een speldenprik die deze vroegere kwetsuren even aan de oppervlakte brengen. Zonder het te beseffen reageren we dus ‘geprikkeld’ op een situatie van jaren terug ... .
Stilaan zien we steeds meer verbanden in ons persoonlijk leven, we begrijpen beter wat er ons in een vurige toorn doet ontsteken, ons doet vervallen in een koud cynisme of laat wegzakken in een onverklaarbare schrik.
Begrijpen is één ding, maar daarmee is de overreactie niet plotsklaps van de baan. Dan begint het eigenlijke werk. Beseffen wat er precies in onszelf gebeurt, kan ons helpen om wat afstand te nemen: ‘daar hebben we het weer’. Even diep ademhalen, een smoes uitvinden om tijd te winnen en terug tot jezelf te komen, ... Er zijn een heleboel trucs om het contact met jezelf terug te vinden en om de gevolgen van de overreactie minder erg te maken. Je kan bijvoorbeeld beginnen oefenen om de duur van je negatieve houding in te korten. Dat geeft al een zekere voldoening. Je blijft minder lang hangen in je kwaadheid, je afstandelijkheid, je schrik. Je leert woorden en verwijten inslikken, iets uitspreken waar je normaal in je schulp kroop. Een ongelooflijke overwinning. Het maakt de weg open naar een andere omgang met je partner, vriend, kind, collega of baas.
Wat hierbij kan helpen is je goed bewust te zijn van wie je eigenlijk wél bent: je wil bijvoorbeeld in het diepst van jezelf een goede relatie, een zuivere communicatie, geen stoorzenders. Het is goed om dat besef naar boven te halen en erbij stil te staan. Dit verlangen zat verstikt onder het juk van de overreactie. Nu mag het alle kansen krijgen.
Een plooi die je jarenlang of soms al je hele leven lang meedraagt kan je er echter niet in een handomdraai uit strijken. Er is dus geduld nodig. En meteen toont zich ook een derde weg: de weg van de zorg voor je gevoel. Het gevoel dat je in die aarden kruik ontdekt hebt, zit daar nog vast, afgeschermd, opgesloten, het heeft zijn geheimen nog niet helemaal gelost, de lading is nog niet vrijgekomen en behoudt ondanks alles zijn negatieve impact in je leven vandaag. Dit werk pakken we best aan in individuele begeleiding. De gevoelens krijgen de kans om stilaan vrij te komen. Vaak verdwijnt de overreactie ... , een wonderbaarlijk gebeuren.
Het gaat zo geleidelijk dat je omgeving het soms pas na enige tijd opmerkt. Maar innerlijk is het een bevrijding én een stevige boost voor je groei. Deze ervaring geeft je zin in méér!
