‘En hier komt de vlag’, zegt de jongen tegen zijn moeder. Vol trots plaatst hij het papieren vlaggetje op de hoogste van de twee torens. Urenlang zijn moeder en zoon bezig geweest met schopjes, emmertjes en hun handen. Het is een prachtige burcht met rondom een heel diepe gracht geworden. Het water komt steeds dichterbij. Hun voeten worden al nat. Het is spannend. Hoe zal de gracht onder water lopen? Hoe lang zal de burcht blijven staan? En de vlag?
Aan zee gaan ook grote mensen vaak weer spelen. Je ziet ze genieten, helemaal opgaan in hun spel. Net als spelende kinderen worden ze weer helemaal één met zichzelf. Eén met hun ervaringsstroom. Ik vind het prachtig om te zien.
Vrij spelen wordt steeds minder evident voor kinderen. Daar is serieus onderzoek naar gedaan. Er is steeds minder echte vrije tijd. Terwijl vrij spelen zo belangrijk is. Naast de effecten op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen helpt het hen hun innerlijk kompas te ontwikkelen: te ontdekken wie ze zijn, wat ze graag doen, wat ze willen. Uit één stuk te zijn.
Over de Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung wordt verteld dat hij rond zijn veertigste een zware periode had. Hij herinnerde zich echter dat hij als kind zandkastelen bouwde, hoe hij daar helemaal in opging en hoeveel plezier en creativiteit hij daarbij beleefde. Daarom begon hij als volwassen man opnieuw te spelen met zand en water aan de oever van het meer in Zürich. Na een aantal weken merkte hij dat zijn hoofd steeds helderder werd en zijn gedeprimeerde gevoelens langzamerhand verdwenen.
Ik heb zelf als kind heel veel gespeeld. Ik heb er tal van prachtige ervaringen door opgedaan. Door ‘winkeltje’ te spelen kon ik mijn gevoel voor orde en kleur naar buiten brengen. Door ‘schooljuffrouwtje’ te spelen nam ik, als verlegen meisje, ook eens de leiding en durfde ik te zeggen hoe ik het wilde. Ik ervoer hoe heerlijk het was als de anderen ook eens naar mij luisterden. Als ik urenlang met mijn barbies gespeeld had, kwam ik weer helemaal relaxed en opgeladen terug in de gewone wereld. En door met mijn vader Stratego te spelen leerde ik dat verliezen weliswaar niet leuk was, maar dat het ook niet het einde van de wereld betekende. De volgende keer zou het mij zeker en vast weer lukken om van hem te winnen.
Als je met je kind voor een spuitje naar de dokter bent geweest, zal je vaak zien dat je kind daarna doktertje wil spelen. Meestal speelt je kind dan de dokter en moet iemand anders de patiënt spelen. Fantasiespel helpt kinderen ervaringen te verwerken en weer greep te krijgen op de vaak ingewikkelde en spannende wereld om hen heen. Sommige spelen zoals verstoppertje en tikkertje helpen kinderen te leren samenwerken, grenzen te verleggen en hun veerkracht te voelen. Sensopathische spelen zoals spel met zand en water, maar ook met slijm en scheerschuim, helpen kinderen hun zelfgevoel te versterken, te ontspannen en weer in balans te komen.
Het zijn allemaal ervaringen die we in onze drukke en prestatiegerichte cultuur enorm nodig hebben. Dat geldt natuurlijk in de eerste plaats voor kinderen, maar ook voor volwassenen kan spelen enorm veel deugd doen.
Vergeet dus deze zomerperiode vooral niet je kinderen te laten spelen. Speel zelf ook eens mee. En sta misschien achteraf eens even stil bij wat het spelen je heeft gedaan.
