Oorlogskinderen Paula (80) en Frans (82) groeiden op in een tijd waarin aandacht voor jezelf een ver begrip was. Je moest anderen liefhebben. Wat je zelf nodig had: die vraag werd niet gesteld. “Dankzij PRH hebben wij geleerd dat iedere mens recht heeft op leven. We hebben onze eigenwaarde ontdekt. We hebben grenzen getrokken in wat we voor anderen doen.” Die nieuwe houding versterkte hun huwelijk en herstelde de relatie met hun jongste zoon.
Tekst: Johan De Crom
Foto's: Sigrid Spinnox
“Ik ben ruim tien jaar geleden naar PRH gestapt omdat ik me belast voelde. Ik zorgde voor iedereen. Ik liep daar zo onder gebukt dat ik eigenlijk niemand meer was. Ik voelde mij afhankelijk van Frans, hij moest mij in alles steunen. Na de eerste cursus die ik bij PRH volgde (‘Wie ben ik?’) heb ik mijn zware rugzak voor het eerst naast mij gezet. Het heeft nog jaren geduurd voor ik begreep wat aan de basis lag van mijn vermoeidheid en angsten”, vertelt Paula.
Paula ontdekte dat haar voortdurende neiging om voor een ander te zorgen voortkwam uit een vrees voor afwijzing. “Ik wilde het de ander naar de zin maken om door die persoon goed genoeg te worden bevonden. Ik ben daarin veel te ver gegaan, ik durfde geen grenzen trekken.”
De kiem van die angst ligt in haar kindertijd. Paula was nog een kleuter toen haar ouders vanuit de buurt van Peer naar Hasselt verhuisden om er een zaak op te starten en haar bij haar grootvader en tante achterlieten. “Af en toe zag ik mijn vader en moeder, maar dan kwamen die gewoon op bezoek, terwijl er vele anderen waren. Dat heeft mij getekend. Ik ben altijd mijn best blijven doen om niet afgewezen te worden. Dankzij PRH heb ik leren inzien dat ieder mens goed is en het waard is om te leven. Dat is het grootste cadeau dat ik ooit heb gekregen en het heeft me in staat gesteld om mijn eigen capaciteiten te zien in plaats van bij een ander om bevestiging te vragen. PRH werd voor mij een plaats, misschien zelfs de enige waar ik me veilig voelde. Er wordt geluisterd en ik mag er zijn wie ik ben.”
Die nieuwe kracht heeft voor Paula veel veranderd, niet in het minst in de relatie tot haar beide geadopteerde zonen, waarvan de oudste met een verslavingsproblematiek kampt. Paula en Frans hebben meer dan 40 jaar nieuwe kansen geboden, in vergeving, in het aflossen van schulden ook. Ze kregen zelfs te maken met verbale bedreigingen en verkochten de huizen waar ze woonden omdat ze bang waren van hun eigen kinderen.
“Omdat ik nu in mijn kracht sta, ben ik niet meer afhankelijk van hun goedkeuring. Onze oudste zoon is nu 52, maar sinds vier maanden zien we hem niet meer. Hij is te vroeg uit een ontwenningsinstelling gestapt. We hebben zijn laatste schulden afbetaald en nu zijn we er even klaar mee. Dat is jammer, maar je moet jezelf durven beschermen. En aan onze jongste zoon van 50 hebben we uiteindelijk gezegd dat hij niet meer moest langskomen als hij zijn gedrag niet veranderde. Dat heeft hem tot inzicht gebracht, hij heeft de draad opgepikt en nu zien we hem elke zondag en loopt de relatie goed”, vertelt Paula.
Deze nieuwe aanpak hoeft niet te botsen met het christelijk geloof van Paula en Frans. “Wij hebben geleerd om altijd lief te hebben. Ik geef daar nu gewoon mijn eigen invulling aan. Met de mantel der liefde krijg je niet alles opgelost. Om onze zonen echt vanuit liefde te kunnen helpen, moesten wij een grens trekken.”
Blij zijn met jezelf. Kwaliteiten in jezelf aanboren. Eens je daaraan begint, is er geen weg terug. “Op de schouw staat hier de leuze ‘Je vindt de vreugde in de Heer’”, vertelt Paula. “Ik maak daar liever van ‘Je vindt de vreugde in jezelf’, maar ik laat de spreuk staan om me er dagelijks aan te herinneren.”
En die vreugde vinden Paula en Frans nu dieper bij elkaar. “Vroeger kon Frans niet weggaan of ik vroeg al wanneer hij terugkwam. Nu ben ik blij als ik eens even het rijk voor mezelf heb”, lacht Paula. “Dat heeft onze relatie in balans gebracht.”
“Ja, ik voel dat verschil”, vult Frans aan. “Dat brengt ook rust in mij, ik moet niet van alles invullen voor Paula of er de hele tijd zijn.”
De groei die Paula doormaakt, past perfect in het proces dat Frans doorloopt. Kort na Paula volgde ook hij de cursus ‘Wie ben ik?’. “Die ervaring was heel positief. Ik heb dingen ontdekt die mij op gang hebben gebracht”, zegt Frans. “Vroeger liet ik de dingen over aan anderen. Ik ging niet in op vragen en zei al snel dat iemand anders dat beter kon. Nu kom ik op voor mezelf. Ik ga driemaal per week helpen bij Fazenda da Esperança in Achel, een organisatie voor mannen met een verslavingsproblematiek. Ik werk dan met hen in de tuin en luister naar hun verhalen. Ik geef dan feedback vanuit de ervaring met onze zonen.”
Opkomen voor jezelf en je keuzes is best moeilijk, dus helpt het Frans dat Paula minder op hem leunt. De ruimte die zij laat, kan hij voor zichzelf invullen. “Als ik mijn mening of voorkeur uitspreek, ervaart Paula dat niet meer zo snel als kwetsend. Dat maakt het makkelijker om er voor uit te komen.”
Frans groeide op in een gezin met negen kinderen. Daar was geen ruimte om samen na te denken over de richting die je in het leven uit wilde. “We hadden thuis een boerderij en mijn vader werkte ook nog in de mijnen. Je moest als kind je plan trekken”, zegt Frans. “Er waren geen Chiro en geen voetbal in ons dorp, dus heb ik die mee opgericht met anderen. Ik nam daar het initiatief in, maar had wel de steun van de anderen nodig om er voor te gaan. Door de cursussen van PRH heb ik veel stappen gezet. Nu neem ik nog vaker kleine initiatieven.”
Paula en Frans zitten nu samen in een PRH-begeleidingsgroep die maandelijks samenkomt en ingaat op specifieke thema’s. “Ik ben altijd onder de indruk hoe Frans over zichzelf kan schrijven. Ik zit dan naast hem en zeg niets, maar ik vind dat heerlijk!”, zegt Paula. “Ja, schrijven gaat me beter af dan praten”, legt Frans rustig uit. “Het is gemakkelijker om contact te maken met mezelf.”
Het lieflijke koppel is van plan om gewoon door te gaan op de ingeslagen weg. “We zijn nu tachtigers, maar we zijn nog altijd aan het vooruitgaan.”
Hun woorden ontroeren me. En de grenzen die ze voor zichzelf trekken, weerhouden hen niet om de sociale mensen te blijven die ze zijn. Ik word getrakteerd op soep en boterhammen. En dan komt Frans nog met éclairs aanzetten. “Die bracht hij mee van de markt. Zoiets vind ik geweldig en dat zou hij vroeger nooit gedaan hebben”, stelt Paula.
“Dat klopt”, zegt Frans. “Ik zou er nooit opgekomen zijn dat voor mezelf mee te brengen. Nu zeg ik dat ik dat gebakje waard ben.”
Ontvang artikels over persoonlijke groei, info over onze cursussen en de laatste PRH-nieuwtjes.
